برنامهي ايمني آب (Water Safety Plan) به عنوان مهمترين اقدام براي تضمين كيفيت آب شرب ميباشد
برنامهي ايمني آب (Water Safety Plan) به عنوان مهمترين اقدام براي تضمين كيفيت آب شرب ميباشد اين برنامه توسط سازمان جهاني بهداشت تهيه شده و اجراي آن به كشورهاي عضو توصيه شده است. گسترهي عمل برنامهي ايمني آب از حوضهي آبريز تا مصرفكننده را در بر ميگيرد اين برنامه بر مبناي مديريت ريسك تهيه شده است.
نياز به توسعه و به كارگيري برنامهي ايمني آب با وجود برنامههاي پايش كيفي آب شرب در تصفيه خانههاي آب، شبكههاي توزيع و مخازن ذخيره به اين علت است كه انجام اغلب آزمونهاي مرتبط با كيفيت زمان بر بوده و احتمال مصرف آب آلوده توسط مصرف كننده، قبل از شناسايي مشكل كاملا محتمل ميباشد.
از طرف ديگر به علت پيوستگي جريان آب به عنوان يك محصول و گستردگي مشتركين از منظر مكاني، در عمل امكان نمونهبرداري و انجام آزمونهاي كيفيت آب درتمامي نقاط مصرف (در محل مصرفكنندگان) به صورت سنجش لحظهاي وجود ندارد.
اولين گام در برنامهي ايمني آب بر مبناي شناسايي همهي تهديداتي است كه ميتواند متوجه كيفيت آب شرب شود و در گامهاي بعدي به ترتيب الويت بندي تهديدات بر اساس شدت پيآمد و احتمال بروز آن و تدارك اقدامهاي اصلاحي براي رفع تهديد و همچنين برنامههايي براي اطمينان از عملكرد صحيح اقدامهاي اصلاحي پيشبيني شده است.
به استناد سند راهبرد ملي بهبود كيفيت آب شرب مصوب سال۱۳۹۰هيات محترم وزيران، هدف هفتم اين سند اجراي برنامه هاي ايمني آب شرب دركشور بعهده وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشكي، با همكاري وزارت نيرو، سازمان حفاظت محيط زيست، وزارت جهادكشاورزي،وزارت صنعت، معدن وتجارت، وزارت كشور، وزارت نفت مي باشد
برنامه ايمني آب، اولين بار در شهر تبريز به صورت پايلوت، اجرا شد، اين برنامه در سال ۹۳ براي اجرايي شدن در ۱۵ شهر كشور اجرا شد.در حال حاضر برنامه ايمني آب در شهرهاي اهواز، اصفهان، كاشان، ساري، زاهدان، مشهد، گرگان، ساري، رشت، كرج، شيراز، بندرعباس، تهران، اروميه و كرمانشاه در حال اجراست.اين برنامه كاري بين بخشي است، كميته راهبري در سطح كشور با عضويت وزارتخانه هاي نيرو، صنعت، معدن و تجارت و جهاد كشاورزي ، سازمان محيط زيست و وزارت كشور در حال اجراست براساس سند ملي بهبود كيفيت آب شرب كه مصوب هيئت وزيران است، وزارت بهداشت موظف است برنامه ايمني آب را در كل مناطق كشور اجرا كند.
برنامه ايمني آب شامل ۱۰ فصل مي باشد كه در ۴ بخش به شرح جدول زير طبقه بندي مي شود
احراز آمادگي هاي لازم
فصل ۱
تشكيل تيم برنامهي ايمني آب
ارزيابي سيستم
فصل ۲
توصيف سيستم تأمين آب
فصل ۳
شناسايي خطرها و رويدادهاي مخاطره آميز و ارزيابي ريسكها
فصل ۴
تعيين و اعتباربخشي اقدامهاي كنترلي[۱]، ارزيابي مجدد و اولويتبندي ريسكها
فصل ۵
توسعه، اجرا و نگهداري يك برنامه بهبود و ارتقاء
پايش بهره برداري
فصل ۶
تعريف برنامهي پايش اقدامهاي كنترلي
فصل ۷
اعتبار سنجي كارايي برنامهي ايمني آب
مديريت و ارتباطات
فصل ۸
تدارك روشهاي اجرايي مديريت
فصل ۹
توسعه برنامههاي پشتيباني
بازخورد و بهبود
فصل ۱۰
برنامهريزي و انجام بازبيني دورهاي برنامهي ايمني آب
مقايسه ويژگي هاي برنامه ايمني آب با برنامه هاي موجود در كنترل كيفيت و بهداشت آب:
رويكرد موجود در موضوع بهداشت آب بر مبناي كنترل محصول نهايي مي باشد از ويژگي هاي اين رويكرد مي توان به موارد زير اشاره نمود :
۱.گذشته نگر بودن
۲. منجر به تشخيص آلودگي مي شود و نه پيشگيري از ايجاد آلودگي
۳. به كنترل كيفيت مي پردازد و نه تضمين كيفيت
مهمترين دستاورد اين سيستم مقايسه كيفيت آب شرب با قوانين و استاندارد هاي موجود مي باشد كه اگر چه لازم است ولي كافي نيست
رويكرد برنامه ايمني آب بر اساس ارزيابي ريسك و مديريت ريسك بوده و تمام گام هاي تامين و توزيع آب شرب از حوضه ي آبريز تا مصرف كننده را در بر مي گيرد مهمترين ويژگي برنامه ايمني آب آينده نگر بودن و رويكرد پيشگيرانه ي آن مي باشد.